BOTELHO, Tarcísio Rodrigues. População e espaço nacional no Brasil do século XIX. Cadernos de História, Belo Horizonte, v. 7, n. 8, p. 67–83, 2005. Disponível em: https://periodicos.pucminas.br/cadernoshistoria/article/view/1720. Acesso em: 4 set. 2025.